سنگ نوشته بیستون، مشهورترین سند تاریخی در نزدیکی کرمانشاه!
به گزارش خبرنگار ابتکارآنلاین به نقل از ایسنا – سنگتراشان این کتیبه را در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین حجاری کردند و گمان میرود برای اینکه بتوانند این اثر را خلق کنند، از قسمت بالای کوه پلکانهایی برای دسترسی درست کردند که پس از اتمام کارشان و پایان خلق کتیبه آن را تراشیدند و سعی کردند محو کنند تا کسی به شاهکارشان دسترسی پیدا نکند و البته امروز بقایایی از آن پلکانها هنوز دیده میشود.
کتیبهای که سنگتراشان آن را به دستور داریوش اول هخامنشی حجاری کردند و امروزه یکی از مشهورترین و مهمترین سندهای تاریخ جهان است، شرح سرگذشت پیروزیهای داریوش بزرگ بر گئومات مغ(بردیای دروغین) و به بندکشیدن یاغیان برای آیندگان بود.
داریوش در این کتیبه به سه زبان عیلامی، اکدی و پارسی باستان ضمن معرفی کامل خود و سلسلهاش، به تشریح چگونگی قتل بردیا توسط کمبوجیه، شورش گئومات، مرگ کمبوجیه، ترور گئومات، بر تخت نشستن داریوش، سرکوب ۱۶ شورش و چیرگی بر سراسر خاک امپراطوری و برقراری نظم و امنیت در آنها، هشدار درباره دروغ، یاری اهورامزدا در نبردهایش، دعای نیک در حق کشور و مردم و… پرداخته است.
در بخشی از کتیبه داریوش اول از مردم آینده می خواهد تا این سنگ نوشته را منتشر کنند و خودش هم در همان زمان برای اینکه عموم مردم امپراطوریاش از مندرجات سنگ نگاره بیستون با خبر شوند، دستور داد تا نسخههایی را از آن تهیه کرده و به ایالتهای مختلف بفرستند.
اینکه نسخه هایی که از نوشته های سنگ نگاره بیستون تهیه شد چه تعداد بود، به کجا فرستاده شدند و آیا امروز موجود هستند، پرسش هایی است که در گفت و گو با یکی از باستان شناسان استان کرمانشاه به دنبال پاسخ هایی برای آنها هستیم.
دکتر مرتضی گراوند باستان شناس کرمانشاهی در گفت و گو با ایسنا، بیان اینکه احتمال می رود داریوش برای خلق کتیبه بیستون از کتیبه “آنوبانی نی” در سرپلذهاب الهام گرفته باشد، گفت: کتیبه آنوبانینی حدود ۱۷۰۰ سال پیشتر از کتیبه داریوش در دامنه صخرهای در سرپلذهاب خلق شده و گمان می رود که داریوش از روی این اثر، کتیبه خود را خلق کرده است.
وی ادامه داد: طبق شواهد بنظر می رسد که داریوش اثر مورد نظر خود را طی چند مرحله در دامنه کوه بیستون که علاوه بر تقدس، کوهی داری موقعیتی کاملا استراتژیک و در مسیر فلات ایران به بین النهرین بوده، خلق کرده است.
وی افزود: طبق مطالعات انجام گرفته احتمالا داریوش در ابتدا دستور حجاری نقش برجسته را داده و سپس در مراحلی دیگر روایت عیلامی، روایت اکدی و روایت پارسی در این کتیبه حجاری شدهاند.
این باستان شناس کرمانشاهی با بیان اینکه داریوش اول در زمان حکومتش قلمرو بسیار گستردهای را در اختیار داشته، عنوان کرد: براساس تخمینها گستره حکومت داریوش حدود ۹ میلیون کیلومتر بوده که بخش هایی از سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را در بر می گرفته است.
وی تصریح کرد: داریوش برای اینکه حاکمیت و پادشاهی خود را مشروع جلوه دهد، بارها در کتیبه بیستون که شرح اقدامات و نبردهایش در مقابله با شورشیان و یاغیان را در آن آورده تاکید میکند که حکومتش جنبه الهی دارد و به درخواست اهورا مزدا این اقدامات را انجام داده است. در واقع نام اهورا مزدا در کتیبه شاهان هخامنشی به عنوان خدای بزرگ و اظهار عبودیت شاهنشاهان هخامنشی نسبت به اوست و حتی در بالای نقش برجسته بیستون تصویر اهورا مزدا که حلقه قدرت را در دست دارد و پادشاهی را به او عطا کرده دیده میشود.
گراوند از علاقه داریوش برای ماندگار کردن اقدامات و فتوحاتش گفت و افزود: داریوش اول شرح تمام اقداماتش را در کتیبه بیستون آورده و برای اینکه آن را به اقصی نقاط امپراطوریاش نشر دهد، اقدام به نسخه برداری از روی کتیبه می کند. بنابراین او نسخه هایی را از روی کتیبه می نویسد و به ولایات مختلف ارسال می کند. از این کتیبه نسخههای آسیب دیدهای به خط و زبانی که آرامی نامیده می شود در بابل و مصر یافته شده است. در نسخه بابلی که قطعاتی از سنگ نگاره را نیز به همراه دارد، بر روی سنگ نقش شده و در نسخه مصری که از جزیره الفانتین بدست آمده بر روی کاغذ پاپیروس نگاشته شده است.
وی با اینکه مشخص نیست که داریوش چند نسخه از روی این کتیبه تهیه و به کدام مناطق تحت حاکمیت خود ارسال کرده، عنوان کرد: به نظر می رسد نسخه های متعددی از کتیبه داریوش در بیستون به نواحی گوناگون دیگری نیز فرستاده شده است.
این باستان شناس تصریح کرد: پاسخ به این پرسش تنها از طریق کاوشهای باستان شناختی و کشف نمونههای دیگری از این کتیبه در جغرافیایی سیاسی فرهنگی هخامنشی امکان پذیر است.